Eğer gezegenlerin büyüklük sıralaması ve özellikleri hakkında merak ettikleriniz varsa iyi haber şu ki Güneş Sistemi’nde çok çeşitli boyutlarda ve özelliklerde gezegenler bulunmaktadır. Halkalı güzel Satürn’den gezegenlerin devi Jüpiter’e, kurşunu bile eritebilen yüzey sıcaklığına sahip Venüs’e kadar arayabileceğiniz her türden gezegeni Güneş Sistemimiz’de bulabilirsiniz. Bu bakımdan her gezegen, yapısı bakımından ve Güneş Sistemi’nin oluşumu hakkında söyleyecekleri …
Neptün, günümüzde Güneş Sistemi’nin en uzak gezegeni olarak kabul edilir. Bu uzaklığı nedeniyle, yüzyıllar boyunca gökyüzünü gözlemleyen insanlar tarafından fark edilmemiştir. Çünkü bir teleskop yardımı olmadan Neptün gezegenini görmek imkansızdır. Teleskop icat edildikten sonra ise Neptün’ün gözlemlendiğine yönelik bazı detaylar olsa da hiç kimse, 1846 yılındaki Neptün’ün bir gezegen olarak keşfedilmesine kadar onu bir gezegen olarak …
Uranüs, keşfi tesadüflere dayanan, ama aynı zamanda tarihte kimin tarafından keşfedildiğini bildiğimiz ilk gezegen. Eğer gerçekten gözleriniz iyi görüyorsa ve ışık kirliliğinin olmadığı bir yerdeyseniz, gökyüzünde nereye bakacağınızı bildiğiniz sürece teleskop olmadan Uranüs’ü çıplak gözle görebilirsiniz. Parlaklığı neredeyse görme sınırında olan Uranüs, doğru koşullar altında ve gökyüzünde hangi bölgeye bakılması gerektiği bilindiği sürece gözlemlenebilir. Binlerce yıl …
Satürn, Güneş’ten uzaklık olarak 6.sırada bulunan, Güneş Sistemi’ndeki en büyük “gezegen halkasına” sahip olan gezegendir. Ayrıca Jüpiter’den sonra en büyük ikinci gezegen olmakla birlikte, yakın zamanda Satürn’ün birçok yeni uydusu keşfedilmiş ve bu hususta Jüpiter’i geçerek en fazla uyduya sahip gezegen konumuna yükselmiştir. Tarihte Satürn Gezegeni “Halkalı gezegen” olarak da bilinen Satürn, çok eski zamanlardan beri …
Jüpiter Güneş’ten uzaklık olarak beşinci sırada bulunan, Güneş Sistemi’nin en büyük gezegenidir. Bütün gezegenlerin kütlelerinin toplamının iki buçuk katından daha fazla kütleye sahip olup bir gaz devi olarak bilinen Jüpiter, yine de Güneş’in kütlesinin binde birinden daha az bir kütleye sahiptir. Dünya’dan bakıldığı zaman en parlak dördüncü gök cismi olarak gözüken Jüpiter, çıplak gözle de kolaylıkla …
Mars, parlaklığıyla, kırmızımsı ışığıyla diğer gezegenlerden kolayca ayırt edilebilen, gözlem tarihinde önemli bir yeri olan gezegendir. Kan rengini andıran kırmızı ışığı sayesinde, Antik Roma toplumu için Mars, kan ve savaşın bir sembolüydü. Bu sembol ise Yunan mitolojisindeki savaş tanrısı Aries’in karşılığıdır. Böylece bu toplumlar Mars’ı bir savaş tanrısı olarak sembolleştirmişlerdi. Binlerce yıl boyunca dünyanın farklı yerlerinde …
Venüs, parlaklığı ve Dünya’ya yakın oluşu nedeniyle tarih boyunca insanların en çok dikkatini çekmiş gök cisimlerinden birisidir. Gökyüzünde Ay ve Güneş’ten sonra en parlak cisim olan Venüs, eski çağlarda yaşayan insanlara göre bu parlaklığını “aşk ve güzellik tanrıçası” olmasına borçluydu. 1960’lı yıllarda gezegene insansız uzay sondalarıyla gerçekleştirilen görevlere kadar, Venüs’ün birçok bakımdan Dünya’nın ikizi gibi olduğuna …
Merkür ve diğer gezegenler, gökyüzünde sergiledikleri “düzensiz” hareketlerle tarih boyunca gökyüzünü izlemiş insanların kafasını bir hayli karıştırmıştır. Gökyüzüne bakıldığında yıldız gibi gözükmelerine karşın, birkaç hafta boyunca gökyüzünü devamlı izleyen birisi, onların yıldızlardan farklı birtakım hareketler sergilediğinin farkına varacaktır. Antik çağlarda yaşayan gözlemciler de bunun farkındaydılar ve onları yıldızlardan ayırmak için, Yunanca’da astéres planétai, yani “gezgin yıldızlar” …
Sabit bin Kurra, yaşadığı döneminin en büyük matematikçilerinden biri olarak kabul edilmektedir. Tıpkı ünlü astronom Battani gibi günümüz Urfa ilinin sınırları içinde bulunan Harran’da dünyaya gelmiştir. Doğum yılı 826 ya da 836 olarak verilmekle birlikte, ünlü İslam filozofu Kindi ile aynı dönemde yaşamış olan Sabit bin Kurra, Sabii dinine mensup bir ilim insanıydı. Sabii dinine mensup …
Battani, 858 yılında günümüz Urfa ilinin sınırları içinde yer alan Harran’da doğmuş Arap astronom ve matematikçidir. Sık sık Araplar’ın Batlamyus‘u olarak anılan el-Battani, Batı dünyasında Albategnius, Albategni ya da Albatenius isimleriyle de bilinmekle birlikte gerçek ismi Abu Abdallah Mohammad ibn Jabir ibn Sinan el-Raqqi el-Harrani el-Sabi el-Battani’dir. İsminde geçen el-Harrani, dönemin bir diğer ünlü bilim insanının …
Fergani, ilk İslam dönemi bilim insanlarından olup, 9.yüzyılda yaşamış dönemin en ünlü astronomlarından birisidir. Tam olarak doğum tarihi bilinmemekle birlikte, 798-861 yılları arasında yaşadığı kabul edilir. Tam ismi Abu al-Abbas Ahmad ibn Muhammad ibn Kathir al-Fargani olup, isminin son kısmı, kendisinin günümüz Özbekistan sınırları içinde bulunan Fergana Vadisi’nde doğduğunu göstermektedir. Fergani, yaşadığı dönem itibariyle astronomi alanında …
Kindi, 801-873 yılları arasında yaşadığı kabul edilen ilk Müslüman filozof olarak bilinir. Asıl ismi Ebu Yusuf Yakub bin İshak el-Sebbah el-Kindî’dir. Kindi, filozof olmasının yanı sıra aynı zamanda bir bilim insanı ve matematikçiydi. Bağdat’taki ünlü Beyt-ül Hikme’de entelektüel çalışmalarda bulunarak, Antik Yunan filozoflarının eserlerini Arapça’ya tercüme faaliyetlerine katılmıştır. Ayrıca Yunanlar’ın eserleri üzerine yaptığı yorumlar, Arap felsefe …
Harezmi (780 – 850), ilk dönem İslam filozoflarından birisi olup aynı zamanda bir matematikçi ve astronomdur. En çok Hint-Arap sayılarını ve “cebir” kavramını Avrupa’ya ve tüm dünyaya tanıtmasıyla bilinir. Bu yönüyle Harezmi, yaptığı çalışmalarla birçok bakımdan bilim tarihinde büyük bir etki bırakmıştır. Bugün bile onun geliştirdiği onluk sayı sistemini ve matematikteki cebir yöntemini kullanmaktayız. Harezmi’nin isminin …
Antik Yunan döneminde astronomi, birçok bakımdan astronomi alanında ilklerin gerçekleştiği bir çalışma alanı olmuştur. İlk evren modellerinin, modellere yönelik ilk matematiksel hesaplamaların çoğunun Antik Yunan döneminde gerçekleştiğine şahit oluyoruz. Antik Yunanlar, sırf anlama ve öğrenme amacıyla bilim yaparak, bu bağlamda merak duygusunu gidermek amacıyla evren modelleri icat ederek, astronomi tarihinde diğer toplumlardan ayrılır. Tabi ki Yunanlar’dan …
Aristoteles Fiziği kısaca Aristoteles’in evren ve bu Dünya hakkındaki görüşlerinin tamamını kapsayan bir dünya görüşüdür. Aristoteles, ortaya koyduğu evren anlayışıyla kendisinden sonraki birçok düşünce kültürünü derinden etkilemiştir. Hatta öyle ki Aristoteles fiziği, kapsamının çok ötesinde bir etkiye sahip olarak neredeyse 2000 yıl boyunca evren ve doğa hakkında her ne söylendiyse Aristoteles fiziği ile uyum içinde olmak …
